Waar moeten we het meest naar streven in het leven?

Laatst bijgewerkt op 2 oktober, 2022

Gepost op

Als je één allesoverheersend doel voor je leven zou mogen kiezen, wat zou dat dan zijn? In dit artikel verkennen we enkele van de mogelijke opties en proberen we te begrijpen wat elk begrip werkelijk betekent voor ons en ons leven.

Tevredenheid

Woordenboekdefinities: tevreden zijn met wat men is of heeft; niets anders willen; een gevoel van op je gemak zijn in je situatie, lichaam en geest.

Tevreden zijn staat hoog op de ranglijst van dingen waar mensen naar kunnen streven. Als je erover nadenkt, kun je, als je tevreden bent met je situatie, afscheid nemen van angst, zorgen en allerlei andere negatieve emoties.

Maar is de definitie uit het woordenboek een beetje te star? Kun je tot op zekere hoogte doelgericht zijn en toch tevreden zijn met wat je al hebt? Als je geen enkele emotie zou verbinden aan het doel, dan zou je, of je het nu wel of niet bereikt, het niet zien als positief of negatief; het zou gewoon het resultaat zijn.

Verder is het de moeite waard je af te vragen of “slechte” mensen tevreden kunnen zijn; kan een moordenaar op zijn gemak zijn met zijn misdaad en niets verlangen? Als dat het geval is, is tevredenheid misschien niet per se het toppunt van menselijk streven.

Geluk

Woordenboekdefinities: plezier of tevredenheid voelen, tonen of veroorzaken; verheugd of tevreden, zoals over een bepaald ding: plezier en genot voelen vanwege je leven, situatie, enz.

Veel mensen zouden instinctief zeggen dat geluk een van hun belangrijkste ambities in het leven is; wie wil er immers niet gelukkig zijn?

Woordenboeken lijken te suggereren dat geluk vaak verbonden is met iets anders en dit roept de vraag op of je afhankelijk bent van de externe wereld om je geluk te verschaffen.

Of kun je geluk creëren door je handelingen en je gedachten? Misschien is gelukkig zijn het gevoel dat we krijgen als ons leven en onze waarden/moraal/overtuigingen het meest op elkaar zijn afgestemd en we de vrijheid hebben om de dingen te doen die we willen doen.

Misschien moeten we ons ook afvragen of een staat van geluk altijd kan worden gehandhaafd of dat het natuurlijk is om enige droefheid en neutraliteit in ons leven te hebben.

Streven naar geluk kan in feite betekenen dat we ernaar streven ons leven te vullen met de situaties die ons gelukkig maken, maar dat we onszelf ook moeten toestaan niet gelukkig te zijn als zulke situaties zich niet voordoen.

Betekenis

Woordenboekdefinities: belangrijke of waardevolle kwaliteit; belang of waarde; het doel, de bedoeling of de betekenis van iets.

Ik weet zeker dat we allemaal graag willen dat ons leven iets betekent en het zoeken naar deze betekenis is zeker geen slecht streven om te hebben.

Woordenboeken suggereren dat betekenis gevonden kan worden in dingen die de moeite waard zijn of die enige betekenis hebben, maar betekenis is iets waar de mens altijd moeite mee heeft gehad om de vinger op te leggen.

Het feit dat het een onbekende grootheid is, maakt het streven ernaar des te moeilijker; hoewel het feit dat iets moeilijk is, niet betekent dat we het niet moeten proberen. Misschien is het zoeken naar betekenis wel de eerste stap op een lange weg naar het vinden ervan.

Liefde

Woordenboekdefinities: een diep tedere genegenheid voor een ander; een sterk gevoel van genegenheid; een grote gehechtheid aan en genegenheid voor hebben.

Liefde is nog zo’n begrip waarvoor woordenboeken slechts zeer oppervlakkige definities kunnen geven.

Liefde kan voor verschillende mensen veel verschillende dingen betekenen, wat betekent dat een verlangen om je leven ermee te vullen vereist dat je eerst beslist wat liefde voor jou is.

Je zou ook kunnen stellen dat de belangrijkste vorm van liefde om te zoeken zelfliefde is. Als je van jezelf kunt houden, ben je beter in staat om van anderen te houden; sommigen zouden zelfs zeggen dat van jezelf kunnen houden een voorwaarde is voor het voelen van liefde voor anderen.

Rijkdom

Woordenboekdefinities: een grote hoeveelheid van iets goeds; een overvloed van iets; de staat van rijk zijn.

We zijn bewust weggegaan van definities van rijkdom die geld of materiële bezittingen omvatten, omdat het concept veel verder gaat.

Rijkdom hebben betekent gewoon veel van iets hebben, en uit het algemeen gebruik blijkt dat dit iets goed is. Streven naar rijkdom in het leven betekent dus dat je een overvloed aan goede dingen wilt hebben. Dat kunnen bijvoorbeeld veel leuke ervaringen zijn, veel liefde, of een langdurige goede gezondheid.

Je zou dus kunnen streven naar rijkdom in het algemeen, over het hele spectrum van het menselijk leven.

Vrede

Woordenboekdefinities: rust; beëindiging van of vrijheid van strijd of onenigheid; vrijheid van verontrustende of drukkende gedachten of emoties.

Ik weet zeker dat de meesten van ons een wereld vol vrede wensen, maar het is misschien net zo redelijk om ook een vredig persoonlijk leven te wensen.

Een vredig leven zou er een zijn waarin conflicten ontbreken. Dit heeft twee kanten; ten eerste heb je vrede tussen jou en andere mensen, en ten tweede is er de vrede in je geest.

De derde woordenboekdefinitie hierboven is bijzonder relevant voor het zelf, omdat ze het ontbreken van verontrustende gedachten of emoties voorstelt als een sleutelprincipe. In deze zin zou een leven in vrede een leven zonder angst, zorgen en andere interne conflicten betekenen.

Kennis

Woordenboekdefinities: bewustzijn of vertrouwdheid verkregen door ervaring of leren; kennis van feiten, waarheden of principes; de staat van weten over of bekend zijn met iets.

Er kan veel gezegd worden over het verlangen om kennis op te doen. Dit komt omdat je, zoals een van de woordenboeken aangeeft, deze kennis kunt verwerven door je ervaringen en dit kan terugleiden naar het vorige begrip rijkdom.

Het woord bewustzijn komt ook voor in de definitie van kennis, wat impliceert dat het alleen verkregen wordt door een dieper begrip, voorbij dat van het eenvoudigweg opnemen van informatie.

Op zichzelf is kennis misschien niet genoeg voor een bevredigend leven en we moeten altijd accepteren dat er dingen zijn die eenvoudigweg niet gekend kunnen worden, maar een verlangen om de wereld te begrijpen kan een katalysator zijn voor enkele van de andere concepten die hier genoemd worden.

Liefdadigheid

Woordenboekdefinities: iets gegeven aan een persoon of personen in nood; het vrijwillig geven van hulp; welwillendheid jegens of liefde voor de mensheid.

De wereld is overladen met andere mensen en wezens dan jijzelf en hen op de een of andere manier kunnen helpen is een prijzenswaardig streven.

Niet alle liefdadigheid vereist dat je geld geeft; je daden zijn vaak net zo belangrijk. Zoals uit een van de definities blijkt, kan een liefdadigheidsdaad alles zijn dat blijk geeft van liefde voor een medemens.

We moeten liefdadigheid echter niet beperken tot het domein van de mens, want het getuigt van evenveel liefde om een hond, een vogel, een walvis of zelfs het hele milieu te helpen. Het is evenzeer een daad van naastenliefde om nee te zeggen tegen bepaalde methoden van landbouw of visserij die leiden tot wreedheid, als het sponsoren van een kind in een verarmde situatie.

Integriteit

Woordenboekdefinities: de kwaliteit van eerlijk zijn en sterke morele principes hebben; de kwaliteit van eerlijk en rechtvaardig zijn; degelijkheid van moreel karakter.

Als we het hebben over iemand die integer is, bedoelen we in het algemeen iemand die geneigd is het juiste te doen en die door zijn daden hoge morele normen stelt.

Er is echter een sterk argument om te zeggen dat moraal subjectief is – dat het enigszins kan verschillen van persoon tot persoon en tussen verschillende samenlevingen en religies.

Dus als moraal niet vastligt, is het dan verstandig om van integriteit een doel in het leven te maken? We kunnen de bovenstaande definities raadplegen voor wat hulp hierbij, en de twee woorden die onmiddellijk opvallen zijn eerlijk en rechtvaardig. Eerlijkheid is niet alleen het vertellen van de waarheid, maar ook het tonen van je innerlijke waarheid en jezelf zijn. Eerlijkheid is anderen behandelen zoals je zelf behandeld zou willen worden. Alleen al deze twee aspecten van integriteit maken het iets om naar te streven.

Groei

Woordenboekdefinities: het proces van fysieke, mentale of spirituele ontwikkeling; progressieve ontwikkeling; ontwikkeling vanuit een andere maar verwante vorm of fase.

Het is vrij aangeboren dat we als mensen willen groeien, maar wat betekent dat eigenlijk?

Betekent de ontwikkeling van je spirituele kant dat je gegroeid bent of ben je alleen maar veranderd? Als je erover nadenkt, wordt groei meestal gezien als iets winnen, maar gaat een spirituele verandering er eigenlijk meer over dat we ons ontdoen van die dingen die ons tegenhouden?

Als het doel is om intellectueel te groeien, dan keren we terug naar het geval van kennis en de voor- en nadelen daarvan als iets waarnaar we zouden kunnen streven.

Genot

Woordenboekdefinities: plezier of voldoening ontleend aan wat iemand bevalt; een gevoel van gelukkige tevredenheid en genot; een gevoel van geluk, genot of tevredenheid.

Freud heeft gesuggereerd dat genot een van de instinctieve driften van de mens is, een die ons dwingt ons op bepaalde manieren te gedragen. Maar is het streven naar genot iets om naar te streven?

De definities van plezier en geluk zijn met elkaar verbonden – het ene woord komt voor in de definitie van het andere – maar zijn ze één en hetzelfde of is plezier iets oppervlakkigers?

Bedenk dat we ons leven misschien kunnen vullen met genot door consumptie, maar vaak merken we dat het van korte duur is en alleen door verdere consumptie kan worden herwonnen – genot is dus de kern van verslaving. Het voelt goed om die chocolade te eten, die sigaret te roken of die drug te nemen, maar als dit de enige manier is waarop je genot of bevrediging kunt krijgen, moeten we genot niet bovenaan ons verlanglijstje zetten.

Vermogen

Woordenboekdefinities: vermogen of capaciteit om iets te doen of op een bepaalde manier te handelen; het bezit van controle of gezag over anderen; vermogen om mensen en gebeurtenissen te beheersen.

Om een gevoel van controle over ons leven te hebben, moeten we een soort macht hebben, maar in de traditionele betekenis – en die waar we naar zullen kijken – houdt dit ook in dat we het leven van andere mensen kunnen beheersen.

Het is duidelijk dat sommige mensen in het dagelijks leven meer macht hebben dan anderen, bijvoorbeeld als baas op het werk of als ouder van een kind. De vraag is of we al dan niet beter af zijn met meer macht; als dat zo is, is het legitiem om daarnaar te streven.

Toch wordt vaak gezegd dat macht corrumpeert en als dat zo is, zou dat een leven betekenen zonder integriteit en zonder tevredenheid (waarom zou het corrumperen als je tevreden bent met je leven?)

Dus, hoewel het hebben van de macht van de vrije wil misschien iets is wat we moeten vieren, is het minder verstandig om macht over andere mensen te verlangen.

Populariteit

Woordenboekdefinities: staat van aardig gevonden, genoten en geaccepteerd worden; aardig gevonden, bewonderd of gesteund worden door veel mensen; met gunst, goedkeuring of genegenheid beschouwd worden.

Als sociale wezens is het natuurlijk voor ons om te verlangen naar de goedkeuring en genegenheid van degenen in ons leven, maar is het streven naar populariteit een goed doel?

Het grootste probleem met populariteit is dat er andere mensen voor nodig zijn en dat je daardoor wordt blootgesteld aan de grillen van derden. Je kunt niet rechtstreeks bepalen of een ander je al dan niet aardig vindt en hun gevoelens kunnen in de loop der tijd veranderen, wat betekent dat populariteit kan komen en gaan.

Bovendien zouden we, door de goedkeuring van anderen te zoeken, ons niet in staat voelen om ons authentieke zelf te laten zien, maar in plaats daarvan een act opvoeren om te behagen. Het lijkt onwaarschijnlijk dat dit zou leiden tot gemoedsrust of enige vorm van tevredenheid.

Onze Hogere Zelven

Er zijn geen woordenboekdefinities van wat sommigen ons hogere zelf noemen; in feite zijn er helemaal niet veel definities van. Misschien komt dat omdat we gewoon niet weten wat het betekent om ons hogere zelf te bereiken, of misschien omvat het veel verschillende dingen, zoals de hierboven besproken concepten.

Dan nog kan ons hogere zelf verwijzen naar onze geest, onze verbinding met het universum, en ons mindful zijn – de boeddhistische staat van nirvana omschrijft het misschien het beste.

Wie weet is het streven om op te stijgen naar je hogere zelf uiteindelijk wel het hoogste wat je kunt bereiken.


Er is geen fout of goed antwoord op de vraag naar levensambities, maar hopelijk hebben we je een idee gegeven van de dingen die je kunt nastreven. We moeten bedenken dat de woorden die we gebruiken om deze concepten te beschrijven altijd tekort zullen schieten voor een werkelijkheid die veel verder gaat.

Sandra van den Berg
Over Sandra van den Berg

Sandra is erkend klinisch psycholoog en werkt sinds haar afstuderen aan de Universiteit Maastricht in 2010 in de geestelijke gezondheidszorg. Ze heeft ervaring in het werken met cliënten van alle leeftijden, en heeft een bijzondere belangstelling voor het werken met jongvolwassenen die worstelen om hun weg in het leven te vinden.

Sandra is een warme en meelevende clinicus die gelooft in het belang van het opbouwen van een sterke therapeutische relatie met haar cliënten. Ze gebruikt een integratieve benadering van counseling, waarbij ze gebruik maakt van verschillende theoretische benaderingen om haar werk af te stemmen op de individuele behoeften van elke cliënt.